 |
| Luật làm cuộc sống thuận lợi chứ không phải làm khó nhau |
Thời gian qua trên các diễn đàn
thường xuyên nóng lên chuyện phạt xe “không chính chủ” (chưa sang tên đổi chủ).
Rất nhiều ý kiến đa chiều đã thể hiện đồng tình có (nhưng rất rất ít), phản đối
có (đại đa số).
Bên ủng hộ cho rằng: quốc pháp phải nghiêm, qui định là
phải thực thi và tất nhiên phải có xử phạt thì người dân mới thức hiện. Không
có luật pháp nào mà không có chế tài kèm thêm xử phạt. Thực hiện nghiêm điều
trên còn để chống thất thu thuế cho nhà nước vì tệ giao dịch buôn bán ngầm, đồng
thời chống nạn tội phạm trộm cướp xe máy. Lý lẽ đưa ra tất nhiên là rất có lý.
Bên phản đối cho rằng xử như vậy
rất không thực tế vì tình trạng mượn xe nhau khá phổ biến. Hơn nữa lỗi khiến xe
“không chính chủ” nhiều như vậy là do chính 1 quy định “chẳng giống ai” từ các
cơ quan chức năng trước đây??? Nói chung với những thực trạng vẫn đang tồn tại ở
nước ta như vậy, cuộc sống đã đầy rắc rối khiến người dân mệt mỏi lại càng nặng
nề hơn để luôn làm được theo đúng luật.
Một loạt hiện tượng tồn tại trong
xã hội như mua xe chưa sang tên qua một loạt đời chủ, nay chủ gốc chết hoặc
không thể tìm thấy thì làm sao? Rồi một số vấn đề rất “dân gian” như dân
"lách luật" nhờ người khác đứng tên hộ, rồi nguy cơ bị nhũng nhiễu
nhiều hơn từ lực lượng xử phạt….Nói chung cũng rất có lý. Tóm lại là đa số người
dân vẫn rất lo lắng mình rất dễ bị chặn
xe xử lý, bị làm phiền nên mới đồng loạt phản đối như vậy.
Và có một vị am hiểu luật pháp,
chịu khó tra cứu, còn cho rằng không có điều luật nào qui định xử phạt, do vậy
phạt xe chính chủ là….phạm luật. Rồi có người lại cho rằng phạt xe chính chủ là
đúng luật. Lý lẽ của hai vị này cũng đều… rất có lý.
Có lẽ là trước sức ép của công luận và cảm nhận tính khả thi, cuối
cùng ngành chức năng đã có một số điều chỉnh như: một mặt ra nghị định tạo điều
kiện hơn cho việc hợp thức hóa giấy tờ, một mặt chưa đưa việc xử phạt vào nghị
định mới. Nhưng phía Công an vẫn bảo lưu qui định xử phạt.
Tình hình thật là đã rối càng
thêm phức tạp!
2. Luật pháp là để phục vụ cuộc sống
tốt hơn:
Để có thể giải quyết được bế tắc
này, chúng ta cần tìm về những cái “gốc cổ xưa” của vấn đề. Có một câu hỏi cũng
cổ xưa là “luật pháp được làm ra để làm gì?” Rõ ràng là để làm cho cuộc sống tốt
hơn! Tôi nghĩ cũng có thể coi điều đó phần nào giống như câu hỏi tại sao bạn
mua sắm món hàng này? Vì nó làm cho cuộc sống bạn tốt hơn. Nếu mua nó để làm
cho mình mệt thì tốt nhất là không mua, có lỡ mua thì cũng nên vứt bỏ.
Theo tôi, luật pháp cũng vậy, tuy
nhiên có phần phức tạp hơn chút. Một điều luật nào cũng luôn có hai điều “tiện”
và “bất tiện” tức "lợi" và "hại". Ví dụ qui định bắt buộc đội
mũ bảo hiểm khi đi xe máy rõ ràng cũng gây ra khá nhiều bất tiện, nhưng cái lợi
là bảo đảm được an toàn, bảo đảm xã hội không tốn nhiều chi phí để lo cho các nạn
nhân bị tai nạn giao thông. Nên dù còn thấy có những bất tiện nào đó, xã hội vẫn
ủng hộ.
Một đặc tính của cuộc sống là
tính thực tế, tính thuận lợi. Ông bà ta đã có câu: nước trong quá có khi cá lại
không sống được. Vấn đề nào cũng nhất nhất dùng luật pháp thì cuộc sống có khi
lại không thể vận hành trơn tru, thuận lợi. Có những việc nếu lý luận logic
theo luật là hợp lý, nhưng nếu áp dụng theo luật thì thiệt hại hơn so với tự cuộc
sống điều chỉnh.
Ví dụ để bảo đảm giao dịch không
bị gian lận thì bất cứ ai nhận tiền đều phải ghi biên lai, nhưng không ai đi
máy móc làm tất cả như vậy trong cuộc sống. Tôi cho bạn tôi mượn 1 triệu, tôi
có thể cần biên lai hoặc không. Đó là tính uyển chuyển của cuộc sống. Lợi hơn
thì làm.
Khi người dân mua bán xe, nếu họ
thấy cần xác lập quyền chính chủ để bảo đảm tính pháp lý cho tài sản, tránh các
rắc rối pháp lý có thể có thì họ sẽ sang tên đổi chủ. Nhưng nếu họ thấy để vậy
lợi hơn, thì tôi nghĩ là cũng nên tôn trọng. Rõ ràng con người luôn hành động
theo quyền lợi. Nếu quá trình đăng ký rắc rối, mệt mỏi nhưng khi mất xe cũng
không hy vọng cơ quan công an tìm lại được, thì đi đăng ký chuyển tên làm gì?
3. Luật pháp trong hệ thống nhà nước pháp
quyền:
Trong nhà nước pháp quyền, luật
pháp không đến từ người nắm quyền mà đến từ xã hội. Các chủ thể xã hội cần luật
pháp để các giao dịch của họ được bảo đảm. Họ sẽ ủy quyền để chính quyền nắm giữ
và thực thi. Việc gì họ tự thỏa thuận được thì nên để họ thỏa thuận, họ tự biết
là cái gì có lợi hơn. Chính vì điều này mà có những vụ án tòa chấp nhận cho các
đơn sự rút đơn để tự thỏa thuận, chứ không cứ nhất nhất phải mang ra xét xử.
Và điều nữa là các qui định cuối
cùng cũng nhằm làm cho xã hội tốt hơn,
do vậy phải đạt được sự đồng thuận cao. Ví dụ như Chính phủ Mỹ muốn đưa ra dự
luật SOPA và PIPA để chấm dứt nạn gian lận bản quyền. Tuy nhiên xã hội vẫn chưa
có sự đồng thuận. Phân tích thấy thiệt hơn lợi, do vậy mà Tổng thống Obama đã
hoãn dự luật.
Chúng ta rất ghét tệ ăn cắp, gian
lận và nói chung là những điều xấu, tuy nhiên cũng phải chấp nhận sống trong XH
không thể nào tránh có một ít “bụi trần”, chứ đâu có thể luôn là quá “sạch” được.
Điều nữa là trong nhà nước pháp
quyền cần chuyên nghiệp các cơ quan ra qui định và thực thi qui định. Làm như vậy
vừa bảo đảm tính chuyên nghiệp, vừa giám sát công việc của nhau. Quyền lực có
giám sát và cân bằng luôn là điều tốt cho xã hội. Bộ Giao thông Vận tải ra qui
định, Bộ Công an xử phạt. Hai bộ này đều thuộc Chính phủ thì tôi nghĩ là có nhiều
khả năng chính phủ luôn muốn giành phần thuận lợi về cho mình. Trách nhiệm bảo
đảm trật tự xã hội, chống trộm cắp xe phải là nghiệp vụ của Công an. Công an phải
có tinh thần phục vụ, không nên bắt người dân tuân thủ qui định do họ đưa ra nhằm
bảo đảm công việc họ được tốt, trong khi phần bất tiện thì người dân chịu!!!
4. Câu chuyện xe không chính chủ:
Việc xử phạt xe không chính chủ
cũng giống như “nước trong quá có khi cá lại không sống được”. Không dễ gì xác
định được xe đang mượn hay xe mua bán mà chưa sang tên đổi chủ. Để xác định cái
này cho đúng thì sẽ rất mệt cho cả công an và người dân. Và nếu muốn qua loa
cho nhanh để còn thời gian đi làm ăn, thì dân lại càng tăng nguy cơ phải đút
lót.
Trong hệ thống đúng: Luật bắt đầu từ cuộc sống, và phục vụ cho cuộc sống!
Nguyễn Văn Thạnh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét